Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, gần 40% công ty của nước này có nhân sự từ 70 tuổi trở lên, tăng gấp đôi so với 10 năm trước.
Trong lĩnh vực xây dựng và bán lẻ, người từ 65 tuổi trở lên chiếm hơn 10%. Nguyên nhân chủ yếu là do dân số già, thiếu hụt lao động trẻ và đồng yen yếu khiến doanh nghiệp Nhật khó tuyển người nước ngoài hơn.
Khoảng 39% số doanh nghiệp Nhật Bản đang phải tuyển dụng lao động từ 70 tuổi trở lên để bù đắp sự thiếu hụt lao động.
Bà Emiko Kumagai, 81 tuổi, làm việc bốn ngày một tuần tại công ty bán lẻ điện tử Nojima ở thành phố Kawaguchi. Nhờ công việc, bà cảm thấy tự tin về bản thân và hạnh phúc vì không cảm thấy bị xã hội bỏ lại phía sau. Bà bắt đầu vào làm việc tại đây từ năm 69 tuổi.
Nojima bỏ giới hạn tuổi nghỉ hưu từ năm 2021, đang có khoảng 30 nhân viên trên 70 tuổi. Theo Yutaka Tajima, một trong các giám đốc công ty, hạn chế dựa trên độ tuổi không còn phù hợp trong kỷ nguyên “thọ trăm tuổi”. Không sử dụng người lao động cao tuổi là một điều lãng phí.
Cũng theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, khoảng 39% doanh nghiệp nước này có chương trình tuyển dụng người trên 70 tuổi. Nhiều doanh nghiệp trước kia phản đối việc tuyển lao động cao tuổi, nay lại phải cạnh tranh để tuyển dụng nhằm đối phó với thiếu hụt lao động.
Người trong độ tuổi lao động năm 2022 chiếm 59% dân số Nhật Bản, giảm 9 điểm phần trăm so với năm 2000. Trong số tất cả những người có việc làm, 6,4 triệu người từ 65 tuổi trở lên, tương ứng 10,6%, theo Bộ Nội vụ. Tỷ lệ người lao động cao tuổi trong các ngành chật vật với thiếu hụt lao động khá cao: 15% với ngành xây dựng, y tá và hơn 10% với giao thông. Khoảng 30% tài xế taxi và xe buýt ở Nhật từ 65 tuổi trở lên.
Hãng taxi Ukita Sangyo Kotsu ở tỉnh Akita tuyển khoảng 25 tài xế, hầu hết đều hơn 65 tuổi. Chủ tịch Tadakatsu Ukita chia sẻ chỉ nhận được một hồ sơ ứng tuyển trong hai tháng. Do người trẻ hơn đã chuyển đi nơi khác, họ không thể tồn tại nếu thiếu người lao động cao tuổi. Trong số 47 tỉnh của Nhật Bản, Akita sở hữu tỷ lệ dân số trên 65 tuổi cao nhất.
Theo Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), người trên 65 tuổi chiếm 7% dân số lao động tại Mỹ, 4% tại Đức, thấp hơn nhiều so với mức 10,6% tại Nhật Bản. Tuy nhiên, tai nạn lao động cũng tỷ lệ thuận với số lượng lao động cao tuổi. Tai nạn liên quan đến nhân viên từ 60 tuổi trở lên vào khoảng 38.000 vụ năm 2022, tăng 26% so với 5 năm trước và gấp ba lần mức trung bình. Nếu nhà tuyển dụng không tạo ra môi trường làm việc an toàn hơn, năng suất lao động nói chung sẽ bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, dù nhu cầu tuyển dụng tăng, lương của người cao tuổi lại không tăng. Lương trung bình của người từ 65 đến 69 tuổi tăng 6% trong 10 năm (tính đến năm 2022) nhưng giảm 9% với người từ 70 tuổi, theo Bộ Lao động.
Không phải ai cũng có thể tìm được một công việc tốt nên phải nhận những việc lương thấp, nặng nhọc mà người trẻ không ngó ngàng.
